Research? Shoud I, shouldn't I?

Tặng PA và H

Chiều nay vui...

Thế là xong 1 project dài hơi (dài loằng ngoằng luôn). Khách hàng - hoạt động trong 1 ngành rất đặc thù, đang phát triển cực tốt - chưa bao giờ làm research và hổng thấy nhu cầu phải làm research. Lúc làm proposal, mấy lần muốn thoái lui vì ngoài CEO và marketing director, các ban bệ còn lại hổng ai hiểu tại sao phải tiêu một số tiền to thế cho research. Purchaser hỏi: chị phải cho tôi biết chị dùng bao nhiêu nhân sự để làm 18 nhóm này, tôi cần thông tin đó để xem vì sao tôi phải trả số tiền này. Cho anh biết con số recruiters, supervisors, fieldwork executives, research assitant/ excutive và director (cái này thì chỉ có 1), anh mắt tròn mắt dẹt: vậy thôi hả chị? Mình cũng mắt tròn mắt dẹt: vậy thôi đó anh. Cuối cùng anh purchaser phán 1 câu: nếu marketing cần dịch vụ của chị thì tui ký thôi, chứ tui thấy nhiều tiền quá. Pó tay. Thấy con đường trước mặt sao dài dằng dặc.

Sau đó đến đoạn chuẩn bị. Ngành hàng đang nghiên cứu rất đặc thù. Mình vốn thích cái gì mới mẻ và lạ lạ. Nhưng lần này thì thú thật hơi nản. Mình không thích ngành hàng đó lắm và chính xác là không biết nhiều về ngành hàng đó. Vì công việc, suốt gần 2 tuần, ngày nào vào công ty cũng bỏ ra gần cả ngày ngồi đồng trong các forum/blog/website có liên quan đến ngành hàng đó. Vào forum/ blog mà không thấy thư giãn, vui vẻ gì hết, tay lăm lăm bút viết, note lại tất cả những ngôn từ mà những người sử dụng ngành hàng đó hay nói với nhau. Càng xem càng rối. Một thế giới khác hẳn thế giới mình đang sống, có cảm giác như vậy. Trong bụng lầm bầm: con tui hay em, cháu tui mà rớ vào 3 cái này chắc tui bực mình lắm; mất thời gian, tiền bạc và sức khỏe nữa, vô bổ. Phải viện trợ 1 em recruiter là khách hàng 'chuyên gia' của ngành hàng này tới training. Chưa đủ, phải dắt díu nhau qua cho khách hàng training. Và cuối cùng là phải tự mình trở thành người sử dụng (dù rất ấm ức).

Nhóm đầu tiên thú vị ngoài sức tưởng tượng. Thì ra khách hàng của ngành hàng này không tới nỗi vô công rỗi nghề, nhạt nhẽo, vô bổ như mình tưởng. Càng làm càng thấy hay. Xong phần phỏng vấn, 3 chị em hớn hở bắt tay vào làm report. Cũng càng làm càng say. Mỗi lần tìm ra được findings gì hay ho, hay nghĩ ra chart gì thú vị, 3 chị em cứ gọi là sướng rơn. Thương em Hà và em Phương Anh cứ phải đổi flow bài viết xoành xoạch theo cái đầu 'viễn vông' của chị Thụy. Hơn 1 tuần, report mới xong. Ngày cuối cùng chỉ có chỉnh sửa format và ráp file thôi mà 3 chị em mất đúng 1 ngày. 7g30 tối chưa xong, em Hà ngồi ngáp vắn ngáp dài vì tập trung cao độ. Gửi bài đi cả tuần hổng nghe client phản hồi gì cả. Gọi điện, khách hàng bảo chưa xem. 3 chị em lại bắt đầu nản.

Chiều nay 3 nàng đi trình bày kết quả, mà không hề biết được phản ứng khách hàng với cái report đó ra sao. Đành nhủ lòng: hên xui. Bước vào phòng họp xém té ngửa, gần 20 người tham gia, ai cũng có vẻ như đang mang 'con mắt hình viên đạn' (khổ lắm, branh manager và product manager của ngành hàng này rất đặc biệt, toàn là những người đã từng là khách hàng của ngành hàng này không à, ai cũng tự hào là mình biết về ngành hàng/ sản phẩm và khách hàng hơn bất kỳ ai khác). 30 phút trôi qua, chắc mình thao thao bất tuyệt đâu chừng 30 slides, tự dưng 1 anh trai giơ tay lên: chị làm ngành này lần đầu hả. Gật đầu rất...tự tin: dạ (cái tự tin chẳng ăn nhập gì với lời thú nhận là tui mới toanh trong ngành này à). Anh chàng gật gù: cám ơn, chị tiếp đi. Bắt đầu chột dạ: vụ gì vậy trời, hổng lẽ có sơ hở (mặc dù càng nói càng hứng thú), kệ, cứ làm hết sức. 2 tiếng đồng hồ mới xong bài presentation. Ngừng lại lấy hơi trước khi qua phần kết luận. Cũng anh chàng lúc nãy giơ tay xin phát biểu (trong bụng mình nghĩ thầm gặp 'sọc dưa' nữa rồi): trước khi chị kết luận tui muốn nhận xét thế này, chị không phải là người trong ngành, làm ngành này lần đầu, không phải là khách hàng của ngành này luôn, mà sao ngôn ngữ chị dùng, thông tin chị đưa ra chính xác quá vậy, good job. Má ơi, xém xỉu, cười hổng muốn nổi, ngồi phệt xuống ghế luôn. Giữ luôn tư thế ngồi để nói tiếp phần cuối. Xong, thở phào, không cần biết kết quả sao chỉ thấy thoải mái, nhẹ nhõm như vừa trút gánh nặng. CEO vỗ tay, mọi người vỗ tay. Có vẻ happy nhưng thôi, không dám chủ quan.

Sau khi mọi người xôn xao, CEO xin phép phát biểu. Nói rất dài nhưng đại để túm lại 2 ý chính: bây giờ đã hiểu vì sao nên làm research và muốn sẽ tiếp tục làm, giờ mới thấy là không thể dùng kinh nghiệm 'bản thân cũng là người dùng ngành hàng đó' để suy ra tâm lý khách hàng được...

Vui không phải vì khách hàng khen (qua cái tuổi sướng âm ỉ mấy ngày vì đi present được khách hàng khen rồi). Vui vì đã giúp khách hàng hiểu ra tiền dùng cho research không phải là vô bổ. Vui vì có người đồng cảm, và 'appreciate' công sức và tâm huyết mình (và của cả team) dành cho cái report đó.

Vui vì nghiệm ra được 1 điều. Không nên từ chối, thành kiến với cái gì khi chưa biết rõ về nó. Thật ra thì tới bây giờ mình vẫn không mê ngành hàng này và cũng không có ý định làm khách hàng lâu dài, lâu lâu ghé qua đổi không khí vậy thôi. Nhưng sau 1 thời gian làm việc, sống và thở với cái report này, tự dưng thấy ngành hàng này cũng hay hay. Ít ra thì mình cũng biết và hiểu thêm một ngành hành mới, một thế giới mới với những suy nghĩ khác mình nhưng cũng không kém phần thú vị.

Và vui vì thấy em Hà và em PhÆ°Æ¡ng Anh thích thú và yêu công việc hÆ¡n sau dá»± án này (2 em này 'máu me' vá»›i dá»± án này hÆ¡n mình nhiều, hổng có 2 nàng kéo tinh thần chắc chị Thụy bỏ của chạy lấy người rồi). Nghề marketing research, nhất là ngành quali, Ä‘ang cần những trái tim trẻ và nhiệt huyết nhÆ° vậy. Thích 1 câu trong sms chiều nay của em Hà: em thấy Ä‘iểm thú vị làm research là sau má»—i dá»± án mình lại master má»™t cái má»›i - không bao giờ chán. Uh, có lẽ nhờ vậy mà chị có thể gắn bó vá»›i nghề này hÆ¡n 12 năm. Có lúc tưởng đâu là ôm đàn bÆ°á»›c sang thuyền khác rồi lại không đành lòng. Nhá»› cái cáº
£m giác 'sau má»—i dá»± án là master má»™t cái má»›i' đó Tồ Æ¡i.